Gebiedende wijs

Het woord ‘gebiedende’ komt van het werkwoord ‘gebieden’. Als je van dat werkwoord nog nooit hebt gehoord, komt het zelfstandig naamwoord ‘gebod’ je misschien bekender voor.

‘Gebod’ betekent ‘bevel’. Met andere woorden: iemand vertelt jou wat je moet doen. Bijvoorbeeld in een recept of in een gebruiksaanwijzing. Soms vertellen mensen je wat je níet mag doen. Dan spreken we van een ‘verbod’.

Nu je weet dat ‘gebod’ hetzelfde is als een bevel, kun je wel raden wat een gebiedende wijs inhoudt. Juist, het is een zin waarin jou opgedragen wordt iets te doen.

Als je goed naar de voorbeeldzinnen hierboven kijkt, zie je dat ze geen enkele zin een onderwerp heeft. Iemand wordt direct aangesproken. Dat is een heel belangrijk kenmerk van de gebiedende wijs.

Toch kun je wel een onderwerp plaatsen in dit soort zinnen. Eigenlijk is dat altijd ‘je’ of ‘jij’. Iemand die een gebiedende wijs gebruikt, richt zich namelijk altijd rechtstreeks tot iemand anders.

Wanneer je het onderwerp wilt toevoegen, zet je het altijd achter de persoonsvorm. De zin verandert dan soms in een vraagzin. In onderstaande voorbeelden zie je hoe dat werkt.

• Ga even zitten! —> Ga je even zitten?
• Kom hier! —> Kom jij hier?
• Ga weg! —> Ga jij weg?
• Loop naar de maan! —> Loop jij naar de maan?
• Doe de deur eens dicht —> Doe jij de deur eens dicht.
• Verdwijn uit mijn ogen! —> Verdwijn jij uit mijn ogen?
• Blijf vandaag maar thuis —> Blijf jij vandaag maar thuis.

Oefening

Download de kaartjes, het invulblad en de goede antwoorden. Je kunt ook van de onderstaande vragen de gebiedende wijs proberen te maken. Schrijf ze op. Onderaan de oefening kun je de antwoorden vinden.

.

---

Handig

Typ of plak je tekst in het onderstaande veld, selecteer de taal van je tekst en klik op Controleer spelling om je tekst te controleren.